eenduidig – meerduidig – mijn kort verhaal
Je kunt foto’s zoeken uit je recente archief (recent noem ik tot pakweg 5 jaar geleden) of foto’s in de komende periode maken. Het is de bedoeling dat je een foto selecteert (of maakt) die sterk verhalend is en die jij eenduidig vindt in zijn betekenis. En nog een andere foto waarvan jij veronderstelt dat die op verschillende manieren geïnterpreteerd zal worden. Zoek verder nog een documentaire foto waarbij je een kort verhaal (50 tot 100 woorden) schrijft. Probeer niet letterlijk te beschrijven wat er werkelijk op de foto staat.
Roos
Roos stuurde deze foto van Joan . Het verhaal wordt ‘geschreven’ door de pose en gezichtsuitdrukking van Joan en zeker ook door de beschadigingen die te zien zijn op haar (met name) rechterarm en rechterbeen. De uitdrukking op haar gezicht is enigszins nadenkend, deels gesloten en naar binnen gericht en met een stemming die een zekere weemoed uitdrukt. De betekenis van melancholie -wellicht iets van ingehouden verdriet- wordt aangevuld door de verminkingen op haar lichaam. Een beeld waar iedereen volgens mij een verhaal bij heeft!
De foto heeft een titel. Door deze titel ga ik nog nadrukkelijker kijken naar de gezichtsuitdrukking van beiden. Wat zien ze op de mobile telefoon waardoor ze ontroerd worden. Je bespeurt zorg in het gelaat van de vrouw en tegelijkertijd iets van ‘dat komt goed’ bij de man. Een verhalende foto die nieuwsgierig maakt naar het hele verhaal.
Joan (de vrouw van de 1e foto) heeft zelf een tekst geschreven bij deze foto die Roos van haar maakte.
Vechtend omhoog…..naar boven
Na die traan… ik vecht
Na die woede… ik vecht
Na die pijn… ik vecht
Na die strijd… ik vecht
Na die worsteling… ik vecht
Ik verzuip…. maar ik vecht
Ik wil weer omhoog….
Naar boven….
Daarboven is mijn traan een lach… mijn woede blijdschap….
In het gedicht van Joan wordt, weliswaar abstract, veel verteld. De kracht, de twijfel én de onzekerheid -de focus om ‘stappen te willen maken’- zitten allemaal in de foto. Door het gedicht wordt het nog persoonlijker, nog dichterbij, nog meer voelbaar. Met woorden -een verhaal of een gedicht- kun je zoals in dit geval de foto verdiepen tot iets intens. Het moeten wel de goede woorden zijn die je kiest bij een foto. Anders werkt het averechts. Joan heeft haar eigen woorden gegeven en daarmee wordt de kracht van de foto die Roos gemaakt heeft verpletterend! Ik wil zien dat het haar gaat lukken!
Peter
Eenduidig in betekenis: De eerste foto is duidelijk. Twee mannen die een stapel hout verzagen. Niets meer of minder.
Deze opdracht was vooral bij foto twee lastig om een keuze te maken. Als fotograaf weet je wat je gefotografeerd hebt, maar je weet niet of degene die de foto ziet er een andere invulling aan kan/gaat geven. Bij mijn foto’s is het denk ik altijd duidelijk wat je ziet. Maar goed ik waag toch een poging.
Naar foto 2 kun je als kijker op meerdere manieren kijken.
Foto 3 Het verhaal bij deze foto: Een foto van een wit huis op een rommelig terrein met een tot planken verzaagde boom, niets bijzonders. Voor mij is dit de eerste foto van een documentaireserie die ik ga maken over de veranderingen op deze plek in de komende twee jaar. Dit is het ouderlijk huis van een vriendin. Ze heeft veel herinneringen aan vroeger. Het huis is inmiddels gesloopt maar voordat het huis van de aardbodem verdween heeft ze nog drie stenen daarvan meegenomen.
Ik vind het een rommeltje in foto2 en als ik de baas was van de man …. Of is hij de kleine zelfstandigen die zoveel rommel mag maken als hij wil, totdat de arbeidsinspectie komt natuurlijk. In foto3 kun je natuurlijk het verhaal van Peter niet vinden. Door zijn verhaal verandert in een klap de context en wordt zelfs het vervolg van een eventuele serie gekenschetst. Een steen van het ouderlijk huis ….. een nieuw huis op dezelfde plaats …. Dat vraagt om een serie waarin naast de feitelijke opbouw van het huis zeker ook emotionele momenten zichtbaar zouden moeten worden. Een uitdaging voor jou, Peter.
Willy
Door dit korte verhaaltje krijgt de foto meteen een sterkere uitdrukking. Het lijkt wel of het protest van de oudere dame nu steviger werkt, een soort van grimas in het gezicht en een ferme druk op de spuitknop. Ik hoop dat we door dit voorbeeld en de andere zien dat de beïnvloeding van tekst/titel op een foto flink kan zijn. Daar gebruik van maken mag en in een enkel geval moet het zelfs. Er zijn (puriteinse) fotografen die vinden dat elke foto voor zich moet spreken. Ik geloof daar niet zo in.
Maddy
Ik lees ergens over de jonge Amish: “De koetsjes blijken stereo aan boord te hebben waarop heavy metal klinkt, de jongens zien er kek uit in hun traditionele kledij, maar gedragen zich als alle andere jongens op zondagmiddag: ze babbelen wat, ze drinken cola en eten chips, ze flirten met Mennonieten-meisjes en luisteren naar zware metaal.” Het Amish-geloof verandert. Dat geldt niet voor de ouderen. Is de vrouw op de voorgrond de moeder? Als Maddy dat zegt snap ik de foto zonder meer. Maar ook als ze niet de moeder is maar bijvoorbeeld een vriendin, is de foto veelzeggend. Er zit in ieder geval een groot contrast in de beleving van ‘het uistapje’!
Wim
Wim toont met zijn toelichting hoe belangrijk (in een aantal gevallen) context is. Bovendien toont de navraag van Wim iets aan van de ‘tijdgeest’ waarin we ‘verkeren’.
Trees
“Waar zijn ze met hun hoofd?”
Drie mensen, drie hoofden. Wat speelt zich daarin af? Ieder opgesloten in hun eigen gedachte, in hun eigen ruimte. Hun blikken gericht op elders, ver weg. Zullen ze elkaar ooit ontmoeten?
Het kan niet anders dan dat de tweede foto van Trees -de bruid met de mobiel- bij menigeen van ons een glimlach -of iets dergelijks- teweeg brengt. Het melodrama of toch gewoon geënsceneerd om de spanning van een trouwpartij te tonen. Overigens verontschuldigt Trees zich voor de technische kwaliteit van deze foto. De derde is er een van de soort ‘die zou ik wel gemaakt willen hebben’. Ik vind het een juweeltje als het gaat om de toevalligheid van plaats en tijd. Visueel ook nog eens interessant. Anderen die dit ook een geweldig beeld vinden -wie niet trouwens- verwijs ik graag naar foto’s van Siegfried Hansen.
Carla
‘Mirte in between’
Eenduidig ……
Het onderzoek van Carla wordt met deze drie foto’s wel duidelijk. Inderdaad is foto 1 het meest duidelijk qua betekenis. Bij foto 2 zit de duiding meer verstopt en weet je niet helemaal zeker -als je deze foto alleen ziet- waar het precies over gaat. Is het een spel of juist ernst, is het gewoon een man met vrouwelijke trekjes, wat wil dat lachje je me vertellen, is het wel of geen transitie en wil de fotograaf iets meer zeggen over wel of geen taboe…… Wat mij betreft, allemaal vragen die deze foto oproept. Foto 3 gaat feitelijk over dezelfde thematiek…… Het meisje heeft meer tijd nodig om ….. Creatief als het gaat om het in beeld brengen van een thematiek. De tekst bepaalt hier hoe je het proces van het meisje moet zien. De vorm verwijst naar het Droste effect en daardoor loop je de kans dat de foto al snel gezien wordt als een visueel spel. Terwijl ik denk…. je zult dat meisje maar zijn.
Bert
eenduidig – meerduidig – verhaal
Het verhaal bij foto 3: Leden van de sportschool ‘Blijf Fit’ hebben zich wegens de Coronaperikelen opgesteld voor een gezamenlijke groepsles in de buitenlucht op het voormalige terrein van de Amsterdamsche Droogdok Maatschappij (ADM) in Amsterdam Noord. Op deze manier is het toch mogelijk enigszins fit te blijven en de contacten, weliswaar op afstand, te onderhouden!
Foto 3 is inderdaad een foto die je door titel of tekst een andere lading kunt geven. Het fraaie aan dit beeld vind ik dat de achtergrondgevel en de houding en ritmiek van de mensen daarvoor een heel spannende combinatie is. Zowel visueel als inhoudelijk. Ik heb eens samen geëxposeerd met een Belgische ‘straatfotograaf’ Paul Bulteel die in zijn foto’s met mensen en gebouwen geweldige combinaties maakt waardoor een enerzijds een soort van harmonie ontstaat en tegelijkertijd iets surrealistisch effect optreedt. Zoiets dergelijks gebeurt ook bij de 3e foto van Bert. Voor wie wil kijken naar het werk van Paul Bulteel (en dan speciaal zijn serie ‘figurants’) klik hier.
Rien
Bovenstaand een foto die (redelijk) eenduidig is. Iemand wordt (professioneel) geholpen bij het douchen. Vermoedelijk zal iedereen dat wel denken …
Een hamer naast pantoffels
Wat doet die hamer daar? Is hij bedoeld om een inbreker mee te lijf te gaan? Dat zou zomaar kunnen, in het huis, om precies te zijn de slaapkamer, van een oude alleenstaande dame. Maar zou hij dan niet beter in de gang kunnen liggen, naast de voordeursleutel?
Of is de hamer bedoeld om iemand, de onderbuurman, te waarschuwen als je je niet lekker voelt en niet meer je bed uit kunt? In een appartementencomplex is dat een optie. De oude dame woont boven een jongere oudere man die haar sleutel heeft … Er zijn ook vast nog meer interpretaties dan ik beschrijf, bijvoorbeeld dat de hamer is blijven liggen na een klus, maar ik had al bijna 100 woorden gebruikt
Rien schrijft me in de mail ook nog dat ze opdracht 2.2 overslaat omdat deze opdracht al door verschillende anderen is gemaakt en er dus eigenlijk niet veel meer aan toe te voegen is. Ze heeft gelijk. Ik heb me bij het maken van deze opdracht dat te weinig gerealiseerd. Dus ik snap als je de uitwerking van opdracht 2.2 niet meer toestuurt.
Margo
Ik heb mensen uit de buurt gefotografeerd vanuit de gedachte ‘wie zijn toch die mensen die we wel van gezicht kennen maar er niets zo heel veel vanaf weten. Kleine verhalen – hun verhalen – opgetekend tijdens het rondwandelen in de buurt.
De foto van Brendan heb ik gekozen als sterk verhalend en eenduidig beeld. Hij laat zien wat hij in zijn schuurtje maakt, namelijk Bodhrans. Dit is een traditioneel Iers instrument.
Bert heeft nog de meeste indruk op mij gemaakt. Elke dag zie je hem op het vaste paaltje zitten en als je er met andere mensen over praat dan is het toch al snel: ‘wie is die man, hij doet wel een beetje vreemd vind je ook niet’. Ik ben met hem aan de praat geraakt en het bleek dat hij elke dag twee keer een stukje ging wandelen op advies van een arts omdat hij last heeft van etalage benen. Dit zijn vernauwingen in de aders waardoor je maar kleine stukjes kunt lopen en dan moet rusten. Het paaltje haalde hij maar net!
Zo’n verhaal van Margo is een mooi voorbeeld waartoe fotografie kan leiden. Als je de foto zo alleen ziet zou je kunnen denken aan een geposeerde foto, gewoon van een man uit de buurt. Een toevallige ‘tegenkom’ foto. Als ik het verhaal lees, wordt het veel groter. Zo’n verhaal zou een aanleiding voor een ‘klein documentair project’ kunnen zijn. Eigenlijk geldt dat wel voor alle drie de foto’s. Je zou de man in de derde foto kunnen vragen of je hem een dag zou mogen volgen om foto’s te maken . Wat doet hij zoal met zijn beperking, wat kan hij wel, wat niet. Hoe is hij er emotioneel onder, …. enfin je kunt je allerlei vragen stellen wat het betekent als je deze ziekte hebt. En dan vastleggen in een kleine reeks, soms zijn er niet eens zoveel foto’s nodig om ‘de man een gezicht te geven’.
Overigens Simon Vinkenoog ontmoette ik in 2008 bij een poëziefestival in Bredevoort en hij vertelde me dat hij etalagebenen had.
Wil
Foto 1: Eenduidig verhaal. Mensen in Coronatijd staan bij de AppleStore buiten om door de medewerkers geholpen te worden.
Foto 2: Op meer manieren uit te leggen: man die stopt met zijn fiets met rode zijtassen, om naar het kunstwerk te kijken, is hij een liefhebber van moderne kunst? Of, wat misschien ook een optie zou kunnen zijn… ziet hij wellicht handel in het oude ijzer?
Foto 3: Man in hurkende positie aan de rand van een grasveld in een park. Hij heeft zijn handen gevouwen, is hij in gebed? Hij heeft zijn blik in de verte gericht, zich niet meer bewust van zijn omgeving. De eerste gedachte die bij mij opkwam, toen ik deze man zag zitten, waar denkt hij aan of hoopt hij op, misschien op betere tijden? Het verhaal achter deze man bleef lang in mijn hoofd zitten.