O 1.3 OPDRACHT – Cursus Documentaire Fotografie

Welke invalshoek kies jij ?

Eigenlijk heb ik een paar vragen aan je.

Als je naar je werk kijkt dat je over een langere periode hebt gemaakt zie je dan daarin een lijn ‘boodschap – objectief – vorm’.
Zoek ook eens enkele documentaire foto’s uit je recente werk (in pakweg de afgelopen 3 jaar) die je kunt plaatsen op ongeveer 2 uur, 3 uur en 4 uur van de klok.
Wellicht heb je een fotograaf die je erg inspireert of aanspreekt. Als je naar dat werk kijkt, op welke plaats in de klok zou je dat dan plaatsen?

Als je wilt mag je ook deze uitgewerkte opdracht naar me toe sturen. Dan plaats ik die weer om ze te delen op deze site.

Willy

Ik vind het een lastige opdracht.
Twijfel want de vraag die ik me nu stel is: was mijn idee er al bij het maken van het beeld of zag ik het pas bij het maken van de selectie. En als je het pas later ziet kun je in zo’n geval de foto dan wel op 2 uur zetten?

Is een nadrukkelijke nabewerking per definitie een kenmerk van 4uur?
Mijn ingezonden selectie voor 4 uur, stond eerst geselecteerd voor 2 uur.

Kun je een enkel beeld een documentair beeld noemen? Veel vragen dus.

Als het gaat om fotografen waar ik graag naar hun werk kijk dan zijn dat Paolo Pellegrin en Kratochvil. Die staan voor mij zonder twijfel op 2 uur.

Mijn reactie …..

Willy heeft helemaal gelijk als ze schrijft dat het lastig is. Het is al lastig voor je eigen fotografie laat staan als je kijkt naar andere fotografen. Het zinvolle van deze oefening en de klok van Lemagny is dat je nadenkt over je fotografie en het werk dat je maakt en misschien anders zou willen doen.

Een foto gaat verder dan alleen de opname, idd de nabewerking maar ook het overdenken. Dus wat mij betreft bepaal je het moment zelf dat je zegt nu is de foto ‘klaar’.

In paragraaf 2.1 (medio november) heeft de titel één foto of een half miljoen. In die paragraaf gaan we iets verder in op de single foto.

Ik heb bij de twee fotografen even een linkje geplaatst. Voor iedereen die wil kijken naar deze twee-uur-fotografen!

Peter

foto 3 staat voor Peter op 4 uur. | © Peter

Mijn reactie …

Voor Peter gaat foto 1 over het idee ‘wat zie ik’. Daarom heeft hij deze foto op 2 uur gezet. Dat wil zeggen een foto met een boodschap. …. Foto 2 gaat over de wereld en plaatst hij op 3 uur. Over foto 3 zegt hij: “bij foto 3 vind ik het mooi om te zien dat een jonge vrouw zo geboeid kijkt naar een boek dat in de kerk tentoongesteld ligt. Deze foto hoort naar mijn mening op vier te staan.”

Ik vermoed dat alle drie de foto’s door Peter zelf gemaakt zijn, zonder de klok van Lemagny in gedachten natuurlijk. Dat is ook maar goed, stel je voor dat we steeds met die klok in ons hoofd aan het fotograferen zouden zijn. De klok in § 1.3 heeft op dit moment voor ons de functie van na te denken vanuit welke invalshoek wij doorgaans ons werk maken. Ik kan me wel vinden in bovenstaande verklaring van Peter. Tegelijkertijd zou ik als onafhankelijke beschouwer kunnen denken dat juist foto3 een boodschap in zich heeft. Stel je eens voor dat ik deze foto in een serie plaats met als titel ‘cultuur, steeds meer iets voor ouderen’. Een jong meisje bevindt zich in een museale of religieuze omgeving en bekijkt daar iets met meer dan gemiddelde aandacht. Daarin zou een positieve boodschap kunnen zitten t.a.v. de titel van de serie. ‘Het valt allemaal wel mee, ook jongeren hebben ……’. Ook foto 2 zou een boodschap in zich kunnen hebben. Bijvoorbeeld over de omstandigheden waaronder vis verkocht wordt. Als je foto’s van anderen ziet, is het vaak niet zo eenvoudig om te duiden op welke plaats van de klok ze thuishoren. Het wordt al makkelijker als je een hele serie ziet of een mening moet geven over een deel van het oeuvre van iemands werk.

Maar goed, als studie om te zien op welk plekje jouw fotografie zich bevindt is natuurlijk van een andere orde. Je wordt op deze manier na te denken wat voor jou van belang is in je fotografie.

Wim

Als je de foto’s van Wim volgt in de opdrachten van deze paragrafen dan zie je dat Wim -wat ik noem- een ‘stijlfotograaf’ is. Zijn stijl kenmerkt zich door rust en kalmte. Inhoudelijke foto’s die een boodschap zijn, doen eveneens kalm aan. Worden niet als een schreeuw of met veel bombarie gebracht. De foto’s van een fotograaf zijn als ‘het wezen’ van de fotograaf. Ik snap dat de verkoop van tassen aan de Spaanse Costa, het paradijs van zon en zee als boodschap zó gefotografeerd kan worden zonder dat je de donkere mannen (het zijn meestal geen vrouwen daar) met schichtige blik in beeld brengt. Foto 2 op drie uur en foto 3 op vier uur lijkt me duidelijk. [reactie PvT]

Rien

Op 3 uur zet ik middelste foto van de oude dame (Clara) die uit het stoel opstaat, in analogie van de foto die jij op 3 uur plaatst van Huub vd Put met ALS. Dit is zoals zij op dit moment uit haar stoel opstaat, gezien haar leeftijd, zo moeizaam.

Dan op 2 uur zet ik de eerste foto van oude handen die een mapje niet goed meer kunnen vastpakken. Ik kies voor de boodschap nl “beschouwer, zie dat het niet meer gaat” door het van heel dichtbij te fotograferen.

Dan op 4 uur zet ik de foto van het scrabblespelletje op het kussen. Hier is het meer de vorm, die ik nadruk geef, nl “beschouwer, kijk hoe je ook in je eentje scrabble kunt spelen”, ik isoleer het spelletje van de omgeving.

Ik vind het moeilijk om vooral 2 en 4 uur uit elkaar te houden, boodschap en vorm.

Dat indelen is ook beste lastig. Ik heb dat al eerder bij enkele anderen geschreven. Het is misschien lastig juist bij je eigen foto’s omdat we (ik ook) er vaak helemaal niet over nadenken. Zijn mijn meeste foto ‘boodschapperig’ of ga ik ongemerkt vaker voor de vorm? Deze oefening (en de klok van Lemagny) ‘dwingen’ je nu voor een keer daarover na te denken. Misschien verhelderend, misschien denk je er ook nog eens over na bij een aantal volgende foto’s. Iedereen begrijpt dat het niet meer zo zeer gaat over de foto’s en de tekst van Rien, maar dat dit voor ons allemaal geldt. Nog even terugkomend op de drie foto’s van Rien. Zoals Rien het benoemt, kun je zelfs zeggen dat ze alle drie richting de 2 uur -het concept/de boodschap- gaan.

Trees

Mijn archief onderzoekende merkte ik dat ik toch heel veel vormfoto’s maak. Daarbij had ik altijd de vraag voor mezelf ‘Waarom en wat doe ik er eigenlijk mee?!’ Maar toch ook een aantal waarop ik mij opvallende of opmerkelijke zaken in de werkelijkheid heb willen vastleggen, zonder dat ik me bewust was van een idee/boodschap.

Tussen je eigen afval gaan zitten, waar zijn we mee bezig!
Registratie van een Rotterdamse werkelijkheid: chillende jonge mensen in stedelijke omgeving.
Station Arnhem. Door de vormen heen zie je de stad liggen.

Ik denk dat de ervaring van Trees ‘in mijn archief zitten beste veel vormfoto’s’ wel vaker voorkomt. Je bent je vaak niet bewust van welke soort foto’s je maakt. Eigenlijk was de oefening daar ook voor bedoeld. Een soort van zelfonderzoek naar jou als fotograaf. De vraag die ze zich stelt ‘Waarom en wat doe ik er eigenlijk mee?’ lijkt me waardevol voor elke fotograaf.

Frans

Onlangs heb ik meegelopen met de landelijke actie Plastic PeukMeuk. Met een groep van 10 vrijwilligers zijn er gedurende 2 uur peuken opgeraapt met een totaal aantal van 6500. Belangrijk is dat deze peuken niet meer op straat of in de natuur belanden. Plastic in de peuken in de filters vervuilen ons milieu en grondwater, dieren eten ze op en worden ziek. Ik twijfel beetje over plaats (4 uur) van de foto ‘Vorm of Esthetica’

De pakjes tussen de berg peuken geven wat mij betreft een goede link tussen gebruik en de grote berg afval. Daarmee wordt het dé boodschap. Bij foto 3 denk ik te zien dat de peuken op een bepaalde manier bij elkaar geveegd zijn. Ik kan me zelfs voorstellen dat hier letters of woorden gevormd zijn. Als dat zo is en dat op een wat andere manier in beeld gebracht zou het ook zomaar (letterlijk) een boodschap kunnen zijn. Überhaupt geeft het drietal ons te denken!

Carla

Vraag 1: Ik maak niet zo heel veel documentaires. Maar de meeste die ik heb gemaakt hebben een sociaal betrokken karakter bijvoorbeeld Saphira, een meisje met allerlei lichamelijke en geestelijke issues en Mirte in transitie (transger). Ik fotografeer meestal objectief.

Vraag 2: De serie ‘ What Remains (zie de video) is volgens mij een subjectieve documentaire serie die je op ongeveer 4 uur kan plaatsen. Hij is wel ietsjes ouder. Ik zou eigenlijk niet op deze manier fotograferen, maar deze serie is intuitief en uit boosheid ontstaan, dat ik deze graag wilde insturen.

De serie gaat over: In 2015 vond er in veel gemeenten in Nederland crisisopvang voor vluchtelingen plaats. Twee maal 72 uur werden de vluchtelingen ondergebracht op een locatie. Meestal allemaal bij elkaar in één ruimte, zonder enige privacy en met een minimum aan persoonlijke spullen.
Voor de meeste vluchtelingen bleef het niet bij een éénmalige crisisopvang.
Ook de gemeente Woerden heeft aan 150 vluchtelingen uit Syrie, Irak, Afghanistan en Eritrea crisisopvang verleend. De vluchtelingen die in Woerden opgevangen zijn, kwamen al van een andere opvang. Ik heb tijdens de crisisopvang in de gemeente Woerden als vrijwilliger gewerkt. Wat mij het meeste bijgebleven is, is dat de vluchteling vluchteling blijft. Levend vanuit hun tas, met weinig persoonlijke eigendommen en privacy. Steeds weer in haast ‘vluchten’ naar opnieuw onzekerheid. Daarnaast kiezen de meeste gemeenten ervoor om tijdens de opvang in verband met de privacy geen pers toe te laten. De vluchteling werd niet in beeld gebracht en blijft anoniem. De gemeente Woerden heeft tijdens de opvang de pers gelegenheid gegeven om voorafgaand en na de opvang een reportage te maken. Vooral het beeld ná de opvang gaf de gelegenheid voor een hele verkeerde indruk van de vluchteling. Wat je zag in de pers is een beeld met een ruimte waar veel spullen zijn achtergelaten. Helaas werd dit dan ook door veel mensen aangegrepen om hun negatieve oordeel over de opvang te bevestigen. Maar als je goed kijkt dan zie je hoofdzakelijk bedden, ledikanten en kussens. Daarnaast moet je je realiseren dat dit een plek is waar 150 vluchtelingen zonder enige privacy geleefd hebben.

Vraag 3: Ik hou van heel veel soorten fotografie. Ik heb laatst een prachtig boek van Hellen van Meene gekocht. Ik zou haar op 3 uur plaatsen.

Carla zet haar serie ‘What Remains’ op 4 uur. Ze heeft zeker aandacht besteed aan de vorm (compositie, kleur e.d.) maar uit het verhaal blijkt een grote mate van betrokkenheid en ook een invalshoek die veel verder gaat dan om vormaspecten de boventoon te laten voeren. Drie uur op de klok van Lemagny lijkt mee veel meer in de richting. Verder …. een serie om over na te denken. We zorgen voor knuffels voor de kinderen om ze vervolgens na een paar dagen weer naar een andere plek te dirigeren. Kinderen nog aan toe, denk ik dan. Potverdrie. Je ziet nog ff en de serie gaat voor mij richting de twee uur, de schoonheid ten spijt.

Bert

Als ik naar mijn werk kijk door de jaren heen moet ik bekennen dat ik bij het fotograferen altijd eerst afweeg of de compositie en de vlakverdeling op alle fronten in evenwicht zijn. Dat doe ik razendsnel en ik kijk en passant nog even snel of de achtergrond niet al te storend is. Dat komt omdat dat ik gewerkt heb in de grafische industrie als drukwerkvoorbereider en zodoende een geoefend oog heb ontwikkeld om snel de vormsituatie te beoordelen. Daardoor mis ik wellicht de actie en de spontaniteit van het moment dat zich af en toe voordoet. Maar ja… iedereen heeft zo zijn prioriteiten!

Hierbij de drie foto’s van de klok van Lemagny ‘om 2 uur, 3 uur en 4 uur’.

Ik volg via Internet veel fotografen uit het verleden en uit het heden en kan momenteel niet echt iemand aanwijzen die mij ‘speciaal’ inspireert temeer daar ik een fotografische omnivoor ben. Ik vind veel aspecten leuk om te doen en beoefen dan ook een breed scala van de fotografie.

Ik denk dat het zelfonderzoek van Bert precies beantwoordt aan het doel dat ik met deze opdracht had. Bewust worden van je eigen kwaliteiten. De drie foto’s -Bert stuurde me 3 setjes van elk 3 foto’s maar dat vond ik teveel voor de publicatie- spreken voor zich. Alhoewel ik me ook nog wel kan voorstellen dat sommige fotografen de foto van 3 uur ook wel op 2 uur plaatsen. Een draaimolen, leeg en op een plaats waar je deze niet meteen verwacht, niet toegankelijk voor kinderen op dat moment…… als ik er nu nog een tekst van Stephen King onder plaats schuift die meteen in de richting van de twee uur. Bert noemt zich een omnivoor. Niks op tegen en met hetgeen hij in de eerste alinea schrijft zullen de meeste van zijn foto’s wel passen in de zogenaamde vorm -of formele- fotografie. Veel foto’s worden bewonderd vanwege de esthetische waarde! Documentaire fotografen zullen in het algemeen prioriteit geven aan de inhoud, het verhaal. Sommige fotografen spelen dit scherp zoals kunstenaar/fotograaf Ulay (waarvan nu in het stedelijk een grote overzichtstentoonstelling is) met zijn uitspraak ‘Esthetica zonder ethiek is als cosmetica’.

Margo

Ik merk, nu ik langer fotografeer (ongeveer 10 jaar serieus) dat mijn werk zich meer verschuift van ‘objectief laten zien’ naar vorm en inhoud. Ik denk meer na over wat ik wil laten zien en probeer hier een vorm in te vinden zodat de boodschap duidelijker overkomt.

De 1^e foto past naar mijn idee op 2 uur, het idee om de melkboer te laten zien als een man die in de wijk zeer graag gezien wordt en met iedereen wel een praatje maakt.
De 2^e foto past op 3 uur, de wereld. Ik wil graag aandacht leggen op het vak de melkboer. Dit wil ik omdat het iets is wat uit het straatbeeld gaat verdwijnen.
De 3^e foto past op 4 uur, laat wel zien waar het om gaat maar er is ook nagedacht over de vorm, om het mooi in beeld te krijgen.

Een fotograaf die ik erg bewonder is Hendrik Kerstens. Als ik naar zijn werk kijk dan verwacht ik dat dit in de klok van Lemagny tussen 6 en 9 uur zal liggen. Hij kiest een vorm die heel dicht bij hem ligt, nl zijn dochter wat voor mij bij het ik ( 9uur) hoort, omdat hij het op zo’n mooie esthetische wijze uitvoert hoort het ook bij de vorm ( 6 uur).

Over de fotograaf Hendrik Kerstens wil ik -in relatie met de klok van Lemagny- nog even wat ‘zeggen’. Ik kan me voorstellen dat ‘het ik’ in de klok van Lemagny wat verwarring brengt. Eigenlijk is de ‘negen uur’ bedoeld voor het persoonlijke innerlijke beeld. Een droom, een niet bestaande werkelijkheid. Kerstens maakt heel persoonlijke beelden maar dat deed (bijvoorbeeld) Peter Martens ook. Kerstens heeft duidelijk een boodschap met zijn foto’s. Hij verwijst naar de klassieke schilderkunst uit de middeleeuwen. De wereld van toen en tegelijkertijd ‘een wereld van nu’ ….. Bovendien voegt hij bij zijn portretten (althans bij een groot aantal) een attribuut toe (het hoofddeksel) dat de ‘zaak op zijn kop zet’. Dat maakt het werk meteen ook weer iets van nu! Uiteindelijk krijgt hij daarmee een plaats in de klok rond de drie uur. Als je zijn prachtige esthetica een beetje belangrijker maakt, gaat hij richting de zes uur. Vind je zijn boodschap -‘de verbinding van toen en nu’- belangrijker dan richting de twee uur. Overigens moeten we de klok van Lemagny niet verheffen tot een waarheid. Het heeft allemaal te maken met interpretatie en als je een bepaalde foto voorlegt aan verschillende mensen ben je zeker niet verzekerd van één antwoord. Voor ons in het kader van ‘studeren over DF’ is het van belang dat we nadenken over de betekenis die beelden kunnen hebben.

Rob

Rob schrijft: “De opdracht over de klok van Lemagny vind ik ook weer erg interessant. Mijn interesse gaat overigens vooral uit naar landschappelijke en stedelijke architectuur. Het is me wel gebleken dat alleen de vorm (het maken van ‘mooie’ foto’s) voor mij niet echt bevredigend is. Mijn docent op de fotoclub heeft ons uitgedaagd om juist vanuit het thematische aspect (idee) te werken. Ik probeer dat nu te combineren. De klok van Lemagny geeft daarbij een aardig kader.”

Voor mij is Stephen Shore een belangrijke bron van inspiratie. Hij heeft het zelf over lagen en niet zozeer over richtingen. De vorm is ondersteunend aan het idee. Daarbij ligt het idee er niet dik boven op, het is aan de kijker om dit te ervaren. Ik plaats hem op half drie.

Stephen Shore op half drie, zegt Rob. Het is wel een beetje afhankelijk welke fotoserie je van hem bekijkt maar ik na me dat antwoord wel voorstellen. Het is heel vaak meer dan alleen informatief en een echte ‘boodschapper’ is hij ook niet zo vaak. Deze foto vind ik wel passen bij half drie! Voor degenen die onbekend zijn met Stephen Shore kijk op zijn website.

een half drietje of misschien zelfs wel een twee-uurtje. Overigens zou dat ook de titel kunnen zijn van deze foto. Of wat vind je van ‘un petit rendez-vous’ | © Stephen Shore

Hans

Als ik naar mijn fotografie van de laatste jaren is het meestal vorm dat de boventoon. In foto 1 zit de boodschap van ‘je bent jezelf’. De regenboogkleuren en de schaduw van de menselijke figuur zijn voor mij een duidelijke verwijzing naar genderidentiteit.

Foto 2 is gemaakt op 18 maart bij het stemmen tellen na de verkiezing. De foto geeft een realistisch beeld over het stemmen tellen.

Foto 3 gaat voor mij vooral over vorm en inhoud. Een rondvaartboot die bijna aan het eind van de tour is. De mensen zitten er wat verveeld bij.

Mijn favoriete fotograaf is Aleksey Myakishev. Zijn werk staat voor mij op vier uur.

Wil

Als ik naar mijn werk kijk van de afgelopen jaren, merk ik dat ik meer naar mensen/situaties kijk dan naar vorm (mooie plaatjes). Ik heb jarenlang in het bestuur van een tuinvereniging gezeten (tuinieren is ook een van mijn passies) en bij evenementen of tuinenreizen kwam ik altijd met meer foto’s terug van de mensen die mee waren, dan met mooie foto’s van bloemen of tuinen. Uiteraard maakte ik die ook wel, maar mijn nadruk lag toch meer op het vastleggen van de dag.

Het vastleggen van mijn foto’s op de klok van Lemagny vind ook ik niet zo eenvoudig. Het is maar net hoe en wie de foto bekijkt. Uiteindelijk heb ik deze 3 foto’s gekozen en als volgt ingedeeld:

Foto 1: Deze zou ik plaatsen op 2 uur / humor. Deze mannen waren zichtbaar met plezier aan het kegelen in een stadspark in Barcelona. De man die met gesloten ogen zijn kegel werpt in volle overtuiging van zijn kunnen / of juist hoopt op een perfecte worp? Daarnaast de mannen die overduidelijk plezier hebben.

Foto 2: Verkeersregelaar in Amsterdam. Ik zou deze plaatsen op 3 uur / werkelijkheid. Deze man was zichtbaar bezig met het in banen leiden van het drukke fietsverkeer, de nadruk ligt op zijn hand, als het ware ter bescherming van de fietsers.

Foto 3: Deze jonge vrouw laat een rijdende trein aan haar voorbijgaan. Haar blik in de verte lijkt afgesloten van haar omgeving. Deze foto is in mijn ogen in te delen op 4 uur omdat ik deze persoonlijk visueel erg mooi vindt.

De fotograaf die mij inspireert is Eli Dijkers. Hij maakt heel veelzijdige foto’s, maar zijn foto’s over het leven (streetlife) spreken mij het meest aan. Mede door zijn gebruik van het licht en het vastleggen van meestal alledaagse mensen/gebeurtenissen. Moeilijk ook om zijn werk in te delen op de klok van Lemagny, ik denk dan misschien dat zij het meest passen tussen 2 en 3 uur.

Foto 1 en 2 zijn meer vertellende foto’s, dat blijkt ook uit de toelichting van Wil zelf. Foto 1 heeft voor haar duidelijk mee ‘bedoeling’ in zich dan foto 2. Het is voor een ‘buitenstaander’ best lastig om het verschil tussen ‘3 uur en 2 uur’ te zien. Het mag dudielijk zijn waarom Lemagny dan ook een grover onderscheid maakt (12-3-6 uur). Vaak wordt het veel duidelijker als foto’s in een serie worden gepresenteerd …. een serie over humor bijvoorbeeld. De toelichting bij foto 3 deel ik. Wil legt in haar toelichting de nadruk op de esthetica. Overigens vind ik het ook een mooi dromerig, poëtisch beeld dat ook iets vertelt op een beschouwende manier…. de wat bozige blik (interpretatie), de beweging/vervaging in de achtergrond …. je kunt zomaar associaties maken met een mislukte relatie. Maar ja, misschien neemt mijn fantasie nu een loopje. Voor degenen die het werk van Eli Dijkers niet kennen beveel ik van harte zijn website aan.

Machiel

Best lastig hoor, deze opdracht

Voor de foto van 2 uur heb ik een oude foto van me genomen, gemaakt in de Cotton club, een winkel waarin het contrast tussen de uitgezakte oude man en de zogenaamd vrolijke kleurrijke reclame op de wand, een schrijnend beeld geeft.

Op 3 uur een foto van een zwarte man in Italië die zich naar zijn werk haast…, de realiteit van vluchtelingen in Italië.

Op 4 uur een straatbeeld van Nijmegen (met een boodschap….). Ja, die zou misschien ook op 2 uur kunnen.

Als fotograaf vind ik het werk van Ernst Haas heel mooi. Ook Chris Friel spreekt me aan. Op de klok gaan ze m.i. meer naar de 5 toe.

Bij Chris Friel zie ik wel series waarin hij (veel) verder gaat dan de formele kant van de fotografie. Bijvoorbeeld de serie desintegratie toont in sequentieel opzicht de aftakeling en het kwetsbare van het leven…..