- visuele uitspraken over de werkelijkheid
- verhalen vertellen
- persoonlijke verbinding met het onderwerp of thema
- het gaat direct of indirect over mensen
Zoek eens in je (analoge of digitale) archief naar 3 foto’s die met minimaal drie van de vier bovenstaande kernpunten te maken hebben. Het mogen losse foto’s te zijn en hoeven dus geen deel uit te maken van een serie. Stuur de foto’s (of enkele) naar me op met de drie kernbegrippen. [info@fotopetervantuijl.nl]
LET OP: Als je op een foto klikt wordt deze vergroot weergegeven. Je kunt alleen terug naar deze pagina door in je browser terug te navigeren met het pijltje naar links.
Willy
Wat ben ik blij met deze online cursus documentaire fotografie. Mijn selectie bij paragraaf 1 opdracht 1.
01 (piratenvlag). VW:Visuele werkelijkheid (niet gemanipuleerd). Vertelt een verhaal (spel, sporen van aanwezigheid mens). Mijn thema wildernis in de ‘achtertuin’ met een indirecte verwijzing naar de mens
02 (mini). VW: idem. Vertelt een verhaal (2 werelden raken elkaar). Twee spelers in mijn thema. Verwijst naar aanwezigheid mens in die omgeving.
03 (spiegel). Werkelijkheid geen manipulatie. Verhaal over vrijheid en niet ingeperkt voelen. Raakt aan mijn thema mens aanwezig.
John
Rien
Wat een leuk initiatief trouwens!! De foto’s uit mijn serie over een nog zelfstandig wonende oude dame Clara, die ik vorige winter heb gefotografeerd in een project sociaal documentaire fotografie. En ze voldoen aan alle vier de criteria, denk ik:
- het zijn visuele uitspraken over de werkelijkheid, allemaal gefotografeerd bij Clara in huis
- ze vertellen een verhaal over een alleenstaande oude dame met thuishulp en hulpmiddelen
- mijn persoonlijke verbinding met het onderwerp is dat Clara mij mijn voorland laat zien
- het gaat direct of indirect over een persoon, Clara
Peter
Ik ben nu bezig met een documentaire over een stoomhoutzagerij. Hier gaat de komende jaren veel veranderen. Dit wil ik graag vastleggen. Veel van de foto’s zullen hier over gaan als ik ze voor een opdracht opstuur. Bij de eerste opdracht merk ik dat ik het punt van de persoonlijke betrokkenheid nog niet goed kan uitdrukken in een foto. De andere drie punten zitten naar mijn idee wel in de foto’s.
Frans
Frans schrijft dat de eerste foto er een is waarbij de persoonlijke verbinding voor hem voorop staat. Bij de tweede gaat het hem vooral om het verhaal dat de foto in zich heeft. Mijn idee is dat de foto heel goed tot uitdrukking brengt dat deelname aan de vrijetijdsbeleving voor iedereen is weggelegd. De derde foto is volgens Frans, “gewoon een foto die over mensen gaat.”
Trees
Droge wereld: vertelt over de toenemende droge, hete, zomers. Ik maak graag foto’s van natuur en landschap, en de invloed van de mens daarop/daarin.
IJsboer. Bij deze foto kun je een verhaal fantaseren op een zomerse zondagmiddag.
Start Triathlon. Hieruit spreekt een persoonlijke verbinding met het onderwerp. Als hardloper heb ik ook vaak bibberend in de regen in een start vak gestaan, maar ook vaak als toeschouwer, in weer en wind. Ik probeer dan ook de omgeving van de wedstrijd of de inspanning/emoties van de sporters vast te leggen. Wat lang niet altijd lukt.
Wim
Spanje – Ronda 
Spanje – Ronda 
Spanje – Ronda
De eerste twee foto’s van Wim gaan indirect over mensen en in foto 3 wordt iets ‘verteld’ over het gedrag van mensen. De context van de drie foto’s is verschillend maar ze vertellen allemaal iets van de werkelijkheid, van de wereld. In hoeverre er sprake is van persoonlijke betrokkenheid is heel vaak lastig te zien aan een enkele foto. Als er een opvatting getoond wordt (‘kijk dit vind ik nou verwerpelijk’ of ‘juist goed dat dit aan de kaak wordt geteld’ of ‘mensen wat een hulpeloos gedoe’) dan kun je er wel van uitgaan dat er sprake is van persoonlijke betrokkenheid. Ik zou zeggen dat als iemand ergens een foto van maakt, hij op een of andere manier getriggerd is. Dus een persoonlijke verbinding is er zeker.
In het algemeen stel ik dat naarmate de verbinding zich meer op het esthetische richt, de persoonlijke betrokkenheid minder zal zijn dan wel minder zichtbaar is.
Peter W
Ik heb ze vanochtend gemaakt op Kijkduin bij Den Haag. Het oude knusse en gedateerde Kijkduin aan Zee moet op de schop voor het grote geld. Het oude Pannenkoeken restaurant is bijna weg om plaats te maken voor dure appartementen met daar onder waarschijnlijk een veel duurder nieuw pannenkoekoek restaurant.
Om het oude niet helemaal te vergeten blijft de Caroussel staan, je ziet hem door een kijkgat in de nieuwbouw.
Mijn verbinding is eigenlijk verbroken met de werkelijkheid. De touchscreen van de makelaar wilde mij geen verdere informatie geven, hoelang ik ook bleef aanraken.
Ik ben eigenlijk altijd al gek geweest op het maken van kleine serietjes. Ik hoop dat ik een bijdrage kan leveren en nog kan bijleren.
Alle foto’s voldoen aan de genoemde kernpunten in de opdracht. Doordat het een kleine serie is geworden, wordt er ook een (klein) verhaal verteld. Het is het verhaal van de fotograaf. Een beschouwer zal wellicht tot een andere interpretatie kunnen komen. De opmerking over de touchscreen geeft duidelijk de ‘persoonlijke betrokkenheid’ van fotograaf en het onderwerp aan.
Carla
Carla stuurt foto’s uit drie verschillende projecten.
In de keuken: In Woerden wonen 120 verschillende nationaliteiten. Hiervan heb ik er 60 ‘In de keuken’ gefotografeerd. Ik hou van verschillende culturen en ben geïnteresseerd in hun leefwijze. Bovendien hou ik van eten. Het project is afgerond en heeft ook veel met verbinding te maken. Aan het eind van het project is een picknick georganiseerd met gelijktijdig een expo.
De jonge ouderen: Tijdens deze coronacrisis worden ouderen daar een aantal personen weggezet als ‘oude besjes’. Ik wil laten zien dat ouderen er nog wel degelijk toe doen en nog heel erg actief zijn. Ik ben hiermee sinds een paar maanden bezig. Nu ligt het project helaas weer even stil. Op de foto is Ad, 77 jaar, hij geeft nog bokslessen.
Saphira: Ik heb haar een tijdje gevolgd. Saphira heeft verschillende lichamelijke gebreken en ook geestelijk met veel te maken waar je niet zo blij van wordt. Ze is ook heel positief en zet zich in voor de maatschappij en de politiek. Ik ben hier nu mee gestopt. Het was niet altijd eenvoudig om met haar afspraken te maken en uberhaupt te fotograferen. [tekst enigszins aangepast door PvT]
Het is duidelijk dat de vier genoemde criteria in de opdracht volledig van toepassing zijn op het werk van Carla. Wat ik bijzonder vind is dat ze haar documentaire werk (heel veel series) heel dicht bij huis maakt.
Joke
Joke schrijft bij haar foto’s: de eerste foto is een soort van indirecte foto. het beertje vertegenwoordigd voor mij de intimiteit tussen mensen in de coronatijd waar dat door het gedwongen ontbreken van contact niet mogelijk was. De middelste foto is uit een project/serie ‘tweede leven, nieuwe kansen’ over mensen die ongestoord hun gang gaan in een Kringloopwinkel. De derde foto is een verhalende foto. Joke schrijft dat een verhaal vertellen met één foto vaak het beste lukt als er tegenstelling in de foto zichtbaar is.
De foto’s van Joke voldoen allemaal aan minimaal 3 van de gevraagde criteria. Foto 3 noemt ze zelf verhalend maar ook de andere beelden zijn best verhalend. In de foto’s is een betrokkenheid aanwezig met het onderwerp en er wordt ‘verslag gedaan over fenomenen in onze wereld (de documentaire betekenis). Foto 3 heeft een mooie lichtvoetigheid in zich die bij wat langer nadenken ook zomaar tot een diepere betekenis kan leiden, mede gelet op de tekst in de foto. Ik noem dat gemakshalve de tweede laag in deze foto. De tweede laag definieer ik als … ik zie ook nog ….. Een foto kan dus verschillende lagen hebben. Vaak zijn het dan mentale of rationele betekenissen die je aan een foto kunt geven. Dat sluit overigens zeker niet uit dat juist emoties of gevoelens die tweede of andere laag kunnen zijn. De laag van emoties of gevoelens zijn doorgaans voor mensen wat lastiger om uit te leggen en vaak ook meer persoonlijker van aard. Redeneringen (meningen) zijn uitlegbaar, gevoelens vragen om een bepaald invoelend vermogen. Dit alles overigens terzijde maar ik kwam erop vanwege de ‘dubbelheid’ van foto 3.
Gery
Bijgaand een aantal foto’s voor de 1e opdracht. Sinds een paar jaar fotografeer ik op vrijwillige basis voor De Boeg. Voor mij is het een hele andere fotografie en ook niet makkelijk en best spannend Ik ben nu een aantal keren in contact gekomen met ouders en hun ernstig zieke kinderen en dat was heftig. Als ‘toetje’ maak ik extra foto’s voor de gezinnen zelf. De Boeg vind ik een geweldig goed concept. Hier mag het gezin met het zieke kind een tijdje logeren in een fijne bungalow in het bos. Het is een nieuwe vorm van zorg, tussen verblijf in het ziekenhuis en thuis. Minder zorgen aan je hoofd, meer aandacht voor elkaar. De laatste foto is wel een heel verdrietige foto. Vader is een paar dagen na het maken van deze foto geheel onverwachts overleden. Deze foto en ook enkele andere zijn ook op zijn begrafenis gebruikt. Gery heeft me gemaild dat deze foto’s openbaar gedeeld mogen worden.
Duidelijk dat de foto’s passen in de kernpunten van les 1. Met de tekst over de Boeg heeft elke van de foto’s een diepere laag. De laatste foto en de opmerkingen van Gery geven extra betekenis aan de reikwijdte van de fotografie in het algemeen en in dit geval natuurlijk voor de familie in het bijzonder.
John M
Margo
Bert
Rob
Rob heeft een keurige motivering gegeven t.a.v de vier ‘kernpunten’ van deze opdracht. De drie foto’s voldoen er allemaal aan. Ik kan me wel voorstellen dat bij foto 3, ‘de Ikea-foto’ het zonder nadere toelichting van Rob het gezien kan worden als een meer esthetische lichtimpressie. Vandaar dat ik dit graag met zijn omschrijving wat nader onder de aandacht wil brengen.
Rob schrijft bij foto 3: De lichtsporen tonen het aan- en afrijden van personenauto’s op de parkeerplaats bij Ikea. Mijn verhaal is de populariteit van Ikea. Het was voor mij een experiment om iets anders te doen met lichtsporen dan dat je standaard ziet (persoonlijke betrokkenheid). Het gaat over winkelende mensen.
Met de omschrijving van foto 3 wordt duidelijk vanuit welke invalshoek -met welk doel- Rob de foto heeft gemaakt. Ik denk dat het doel nog wat sterker uit de verf was gekomen door meer nadruk te leggen op het aan- en afrijden van al die (zeker nu in coronatijd staan de kranten er bol van…) honderden auto’s. Misschien zelfs dubbelbeelden met een letterlijke focus daarop. Foto 2 vind ik een heel fijn reportagebeeld. Rob schrijft dat hij de foto in Glasgow heeft gemaakt. De sfeer spreekt boekdelen, lijkt me! Foto 1 is een omgevingsportret met belangrijke informatie over (het werk van) de man.
Ilse
Foto 2 is een fraai stilleven dat met slechts enkele objecten in beeld veel vertelt. Een stilleven dat je als een documentair stilleven kunt betitelen. Niet zozeer de esthetica is primair maar de informatie staat voorop. De filosoof en essayist Roland Barthes onderscheidde foto’s in verschillende categorieën als het gaat om de betekenis (inhoud) van een foto. Een van de categorieën was die van de objecten. Deze foto van Ilse is zo’n voorbeeld. Vaak gebruik ik een denkbeeldige foto om het uit te leggen. Je ziet een gang met een aantal deuren aan weerszijde van de gang. Halfweg staat nog een rollator en achteraan in het hoekje ligt een stoffer en blik. Waar ben ik? Met de objecten in het beeld wordt de informatie gegeven en door de ordening kan een bepaalde sfeer aan de foto worden gegeven. Foto 1 is de dame die daar woont. Doordat haar activiteit gericht is naar hetgeen buiten het kader is, wordt mijn aandacht enigszins afgeleid. Foto 3 is een heel fijn beeld vanwege het juiste moment. De snelheid waarmee ‘technische toepassingen zich voordoen en de persoonlijke ervaring die daarbij achterloopt’ is hier prima in beeld gebracht. Kijk eens naar de drie gezichten; daar kun je misschien wel een psychologische verhandeling over houden. Ik denk zelfs dat ik de hiërarchische verhouding tussen de dames uit hun gezichtsuitdrukking kan halen. Alle drie de foto’s voldoen wat mij betreft aan de eerdergenoemde kernpunten van deze opdracht.
Jan
Jan stuurde me 6 foto’s die allemaal aan de criteria van de opdracht voldoen. Ik heb er 3 geselecteerd. Aan elke foto kun je wel een verhaaltje. Bij de eerste foto ben ik zelfs op bezoek bij de oude dame en vertelt ze me wat ze in de straat ziet. Bij de tweede foto vermoed ik een soort van soos en de derde foto doet me verlangen naar de lente. dat we dan allemaal weer samen in de natuur kunnen dartelen. We zijn er aan toe!
Martin
visuele uitspraken over de werkelijkheid
- – verhalen vertellen
- – persoonlijke verbinding met het onderwerp of thema
- – het gaat direct of indirect over mensen
Het was een van mijn eerste series: “zelfreflectie”. Er zitten voor mij zowel documentaire als conceptuele aspecten in.
Hans
Alle foto’s gaan naar mijn menig over de vier aspecten die je noemde. Wat ik belangrijk vind aan de foto’s die ik maak is dat er verhaal inzit en iets van emotie of gevoel.
Wil
Deze foto gaat m.i. over de visuele werkelijkheid. Een modern kunstwerk, welke op de voorgrond staat van een monumentale villa. Ik vind hier het contrast tussen het oude pand en het moderne kunstwerk een leuke en spannende combinatie.
De tweede foto gaat over mensen, maar m.i. ook over verhalen vertellen. Drie vrouwen die in een stadspark met elkaar koffiedrinken in Coronatijd. De terrasjes waren toen nog niet open, dus ik vermoed ook dat zij hier hun vaste koffieplekje van hebben gemaakt. Ik ben dan ook meteen nieuwsgierig wat ze elkaar te vertellen hebben. Ik heb toestemming gevraagd of ik ze mocht fotograferen.
Gaat over mensen. Deze dakloze man stelde mij een vraag wat ik aan het fotograferen was, want het onderwerp (een koerier) leek hem totaal niet leuk. Zo kwamen wij aan de praat en mocht ik hem fotograferen. Achteraf had ik misschien een andere lens moeten gebruiken zodat meer van de achtergrond zichtbaar zou zijn, maar dat is altijd achteraf gedacht.
De drie foto’s die Wil heeft ingestuurd voldoen feitelijk allemaal aan één van de criteria die gelden voor de Documentaire Fotografie namelijk
- visuele uitspraken over de werkelijkheid
- verhalen vertellen
- persoonlijke verbinding met het onderwerp of thema
- het gaat direct of indirect over mensen
Van belang is het woord werkelijkheid, misschien nog nader gedefinieerd als begrip sociale werkelijkheid. Het kunstwerk in foto 1 staat niet voor een rijtjeshuis maar voor een villa. Het kunstwerk lijkt iets van doen te hebben met energie (kachelpijpen, kachel), wellicht zelfs met het gebruik ervan in relatie met de huidige klimaatomstandigheden. In ieder geval kan er een relatie gelegd worden die te maken heeft met de ‘menselijke inrichting van onze omgeving.
Met de drie foto’s vertelt Wil verhalen. Het is niet zozeer aan de orde dat dan de mensen in foto 2 elkaar verhalen vertellen dan wel dat Wil laat zien dat mensen contact zoeken, elkaar nodig hebben, met elkaar hun tijd doorbrengen.
Het is bijna een open deer dat de drie foto’s over mensen gaat. In foto 2 en 3 heel direct, in foto 1 wat meer indirect.
In hoeverre Wil een persoonlijke verbinding heeft met het onderwerp/thema is niet zo eenvoudig te bepalen aan de hand van deze foto’s. Toch denk ik dat wat zij schrijft over foto 2 en 3 duidelijk is dat ze geïnteresseerd is in de ander. Ze gaat aan de praat, maakt contact….. hetgeen als een soort van basis houding van een documentaire fotograaf te benoemen is. Ik ben benieuwd naar de invulling van de verdere opdrachten!
Machiel
De 1e is analoog geschoten in de Goffert park, Nijmegen. De 2de zijn Konikpaarden uit de Ooij. De derde foto komt uit een serie (Diversiteit), gemaakt in een fietstunnel in Arnhem.
Machiel toont ons drie geheel verschillende foto’s. De derde foto die kennelijk uit een serie komt (diversiteit) maakt mij extra nieuwsgierig. De tweede foto kan prima passen in een documentair project maar nu als losse foto is het wat lastiger om te bepalen in hoeverre deze aan de genoemde criteria voldoet. Überhaupt is dat lastig bij een een enkele foto. Ongetwijfeld wordt dat duidelijker als we meer werk van Machiel zien.