PLATFORM DOCUMENTAIRE FOTOGRAFIE
Venster op de werkelijkheid
Op de website van Peter Martens lezen we:
‘Peter Martens (1937-1992) was een Nederlandse geëngageerd fotograaf. Waar hij ook kwam, Hong Kong, Rotterdam, Calcutta, Kenia of New York, overal legde hij machtsverhoudingen vast. De kreupele, biddende, moreel gebroken of zelfs vermoorde mensen die hij fotografeerde kruipen of liggen op de grond, maar het blijven mensen onder medemensen. Ze worden geflankeerd door hen die nog rechtop staan: politieagenten, het leger of de kerk, dubbelzinnige figuren van macht en gezag die zowel begeleiden als onderdrukken, overheersen als ondersteunen. ……
KIJK EN LEES VERDER OP DE WEBSITE VAN PETER MARTENS
Peter Martens had een duidelijk oog voor wat hij van de wereld wilde tonen. Het WAT had steevast te maken met macht en onderdrukking. Hij bracht mensen in beeld waarvan het leven dat ze leidden uiterst marginaal was. Hoop op een beter of ander bestaan was er nauwelijks. De schaduwkant van het leven; schamelheid in volle hevigheid! Onverbloemd in beeld gebracht.
Je hoeft geen professor in de beeldbetekenis te zijn om te zien dat Martens geweldig betrokken was op zijn thema ‘de mens aan de onderkant van de samenleving’. De waardigheid waarmee hij de mens tegemoet trad met als doel om anderen hun ogen te laten openen voor de misstanden in de wereld. Hij was zelf niet rijk en veel van zijn projecten bekostigde hijzelf vanuit de drang om het onrecht te tonen. Aan iedereen die het zien wilde en ook aan hen die zich afwendde.
De vroege fotografie was een mogelijkheid om een wereld te tonen die voor velen niet bereikbaar was. Zo werd de wereld van ‘iedereen’. Men maakte kennis met woestijnen, rivieren en gletsjers en belangrijke historische bouwwerken door de uitvinding van de fotografie, nog maar zo’n kleine 200 jaar geleden. De foto’s die gemaakt werden moesten zo natuurgetrouw mogelijk zijn. Objectieve foto’s. Kijk zo is het, zo ziet het eruit. De inbreng van de fotograaf betrof vooral de techniek van camera, compositie en lichtvoering. Bovendien waren de expedities niet zonder gevaar. In de kern vertelden die fotografen natuurlijk ook van de wereld, net zoals Peter Martens.
Op het Fotofestival in Arles in 2015 was in het Musée Départemental de l’Arles Antique de Wouter Deruytter Collection te zien. Deruytter is een van oorsprong Belgische fotograaf en woont thans in New York. Op de genoemde exposities werden oude foto’s van Sfinxen getoond en enkele recente door hemzelf gemaakt. Op die expositie was goed te zien welke functie deze reisfoto’s van omstreeks 1900 hadden. Delen van de wereld laten zien die voor velen onbereikbaar waren.
De fotografen die rond 1900 op reis gingen, als een soort van ontdekkingsreizigers, hadden zeker een drive om de wereld te onderzoeken en anderen te informeren over wat ze ontdekten. Je zou ze de journalisten van toen kunnen noemen.
Als fotograaf kijk je op een bepaalde manier naar je omgeving. In het schema hiernaast is het onderscheid gemaakt tussen objectieve en subjectieve weergave. Het is geen absoluut onderscheid; veelal zal sprake zijn van een bepaalde schaal. Je kunt stellen dat elke foto informeert over de feiten. De mate waarin de fotograaf zijn/haar eigen visie erin legt zal die feitelijkheid anders inkleuren. Daarmee wordt de beschouwer meegenomen naar een andere werkelijkheid, namelijk een gekleurde realiteit door de ogen van de fotograaf. De mate waarin dat gebeurt, de inkleuring, kan heel verschillend zijn.
KERNPUNT
In de Documentaire Fotografie is het engagement eigenlijk altijd wel aanwezig. Immer, je fotografeert niet iets waar je geen belangstelling voor hebt, althans binnen de vrije fotografie. De inkleuring kan variëren van objectief/feitelijk tot subjectief/opvatting. Het een is niet beter of slechter dan het andere. Het heeft veel van doen met je persoonlijke instelling, je persoonlijk engagement of betrokkenheid t.o.v. het thema of onderwerp.
Opdracht #2
Wat voor een fotograaf ben jij?
Maak je (vaak) foto’s met een (persoonlijke) mening. Of is het veel meer een kwestie van een foto maken waarin de echtheid (zoals het is) voorop staat. Probeer in de komende periode eens twee foto’s te maken van een onderwerp/thema waarbij je de ene foto zo objectief mogelijk maakt en in de andere juist een bepaald standpunt of opvatting legt. Ja mag de foto’s weer delen met anderen en mij (stuur ze dan naar info@fotopetervantuijl.nl).